Frå harpe til glamlender under Transform

Om dagen foregår Transform – verdsmusikkfestivalen i Trondheim, og laurdag var det duka for ein enorm dobbelkonsert på Dokkhuset. Kontrasten var stor mellom dei to halvdelane, den fyste eit ensemble satt saman av soloharpist i Trondheim Symfoniorkester Ruth Potter og den andre det mest glamorøse og skamlause svensk folkemusikk har å by på – Folk All in Band.

Ruth Potters drøymelag

Det er vanskeleg å seie kva forventningar ein lyt ha til ein konsert når ein kjem inn i salen og på scena står to harpar, ein saksofon, feler og ein cello. DreamTeam er ein konsert Transform har kvart år, kor festivalen gjev ein musikar frå Trondheimsregiona sjansen til å lage seg eit drøymelag av musikarar, og i år falt det på Potter å setje saman ein bukett av musikarar og presentere resultatet av arbeidet deira på Dokkhuset.

Konserten byrjar melankolsk med ein versjon av John Dowlands «Lachrimae» for solo harpe, og ein kan ta seg i å bli overraska av at eit instrument ein ofte assosierar med lite anna enn ein klisjefylt oppovergåande «brrrrrring» blir i henda til Potter umåteleg ekspressivt og smidig. Stykkjet handler om tårer, sorg og melankoli, som Potter formidler meisterleg. Trygve Seims saksofon smyg seg så sakte inn, og fyller rommet med varme frå saksofonen i ein duett med lyse toner frå harpa.

Så reiser musikken vidare inn i Sverige, fyst med ein slengpolska som overgang ifrå melankolien som byrja konserten, og denne låta kan ein ikkje beskrive som noko anna enn rett og slett hyggeleg. Det er fine, smukke klanger og melodiane førast meisterleg av Seim og felespelarane Chris Stout frå Shetland og svenske Anders Löfberg – og såkalla «god S» på scena. Slengpolskaen etterfølgjast av ein vals frå Smäland etter August Carlsson for bratsj, cello og saksofon, og eg tek med i å lure på kvifor dette ikkje er ei instrumentering ein ser oftare. Klangen i instrumenta smeltar saman i ei nydeleg varm suppe, og spesielt her må ein gje kudos til Dokkhusets lydtekniker som får celloen til å låte lite full og varm som ein kontrabass. Vidare inn i dei svenske skogar trekk Löfberg fram noko som er til forveksling lik ei hardingfele uten ornamentikk, og forklarar at det er ein såkalla violino d’Amore – før han dreg i gang ein heidundrande slengpolska frå Smäland.

Etter to vakre låter for to harper – Potter har med seg Catriona McKay frå Dundee – kjem eitt av konsertens store høgdepunkt. To låter frå Seim dedikert til hans to barn. Den fyste, dedikert til sonen, byrjer varmt, kjærleg, manar fram ein skumring med raud himmel før musikken veks. Melodien ber fram bud om ei trong til å halde nokon du elskar tett til brystet, stryke dei om håret og kysse dei på hovudet bada i raudt lys frå ei synkande sol. Tonen til Seim er kraftfull og intens, og tonespråket er prega av nordisk jazz á la Jan Garbarek og arabisk folkemusikk. Under den andre låta, like fin og trygg, tek eg meg i å kjenne på og bade i varmen og tryggleiken musikarane utstrålar. Dette er ein av dei mest dynamiske konsertane eg har vore på på lang tid, spennvidden ifrå sterkast og mest intens til spakast og mest intim er heilt enorm.

Og dei mest intime numra etterfylgjar Seims låter. To voggeviser, den fyste,skreve av Potter for ein vens avdøde son og den andre ei voggevise frå Ukraina i fantastisk fine arrangement. Stemninga er tung og dramatisk, men samstundes ektefølt. Og sjølv om musikken er heilt upåklageleg er det slik at godt over halvannen time med kontinuerleg ganske roleg og melankolsk musikk er noko slitsomt.

Derfor var det ein lukkeleg augeblink når Chris Stout introduserte at under dei siste låtane, skreve av han, skulle det vere eksplisitt «NO MELANCHOLY». Og melankoli var ikkje å finne nokon stan. Konserten vart avslutta med heseblesande raske låter frå Stouts og McKays katalog fullspekka med sårt tiltrengd fart og fest. Dei osar av manisk energi, dei lyser av runddans i tette, svette kjellarar og gjev ei spektakulær avslutning på denne halvdelen av konserten.

Dokkhuset – eit Eurovsiongrendahus

Eit enormt band entrer scena etter eit dansegolv har vorte laga til. Blåserekkje, fire felespelarar, ein cellist, mandolin, keyboard, gitar, bass og trommer – samtlige iført diverse paljettvestar, gulljakker og brede glis. Dette er Folk All in Band, kor folkemusikken møter disko og danseband.

Åpningsnummeret, ein versjon av Böl Olles Schottis renn over med rein glede og uhemma elskov til ein miks av Eurovision, Svensktoppar og reinlender. Det gjer vondt for ein stakkar anmeldar å måtte sitje bakerst i salen og tvihalde på notatblokka istaden for å hive seg ut på golvet. Musikken er skamlaust blodtight, og sjølv om imaget deira er ein smule absurd er det nettopp absurditeta som gjer at det funker så innmari bra.

Folkemusikken har ein tendens til å bli forbeholdt «dei spesielt interesserte», ei diffus gruppe menneskje som tilhøyrer ein rar form for kulturelite – bunad, uforståeleg dialekt, nynorsk, statsstøtte og så vidare, men gjennom å kome denne uhemma folkelege estetikken i møte klarer FAB å opne for å late folkemusikken få kome att til der han eigentleg kjem ifrå og i ein augeblink oppnå sin opprinnelege status. Og dei får denne evna fordi dei speler med så enorm sjølvtillit og teknisk brillians, med autentisitet innafor alle sjangrane dei beveger seg i.

Eit ordentleg høgdepunkt kjem i form av ei låt som består av ei samansveising av meir eller mindre påståtte hallingar – sjølvsagt ispedd diverse sitat frå Star Wars, «...Baby One More Time», «Thriller» og sannsynlegvis ein haug andre som gjekk meg hus forbi. Det er til og med ein bassolo inni der! Og meir Star Wars blir det etterpå, når det ypperste av musikalsk tjuveri omdannar John Williams musikk til slengpolska. Tjuveri i musikk er ikkje berre å ta noko frå nokon annan, du må ta det og gjere det til ditt heilt eige, som bandleiar Karl-Johan Ankarblom og han samansvorne klarer med glans og glitter. Dette er det ypperste av glam, ei fullstendig skamlaus oppvisning av musikalsk superlativisme og maksimalisme som ikkje liknar grisen.

Konserten lakker mot slutten, og han avsluttast med ein polka med eit helsikes driv ispedd ein og anna ABBA-referansen. Men publikum vil ikkje gje seg, og dei må pent inn igjen og dra ein polska til. Ankarblom frir til publikum, takkar for seg, og går av scena. Men publikum vil ikkje gje seg. Det er ikkje kvar dag Dokkhuset er eit glamorøst grendahus med fullt dansegolv, og fremst står dei største fansa og roper ut kvart eit blåsarstøt og kvar ein melodi i takt med bandet. Inn på scena igjen, og dei dreg opp Böl Olles igjen. Berre sånn for sikkerheits skuld. Og så får dei lov å gå.